เพราะอุบัติเหตุเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ตลอดเวลาและแผลจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวกก็เป็นการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุที่อาจเกิดได้กับทุกคน ทุกครอบครัว เราจึงได้นำวิธีการปฐมพยาบาลและการรักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวกมาฝากกันในครั้งนี้ เพื่อให้ทุกคนสามารถรับมือกับสถานการณ์ได้เบื้องต้นเมื่อเกิดอุบัติเหตุ

3 ระดับความรุนแรงของแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก

หลักสำคัญในการพิจารณาระดับความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้/น้ำร้อนลวก คือความลึก โดยแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้

·       ความลึกระดับที่ 1 เป็นการไหม้บริเวณผิวหนังด้านนอกหรือชั้นหนังกำพร้า หากไม่เกิดการอักเสบ ส่วนใหญ่จะสามารถหายได้โดยไม่ทิ้งรอยแผลเป็น

·       ความลึกระดับที่ 2 เป็นการไหม้ถึงชั้นผิวหนังด้านนอกและด้านใน กล่าวคือหนังกำพร้าทั้งชั้น และหนังแท้ส่วนที่อยู่ติดกับหนังกำพร้า หากไม่เกิดการติดเชื้อ จะหายได้และไม่ทิ้งรอยแผลเป็นเช่นเดียวกันกับระดับที่ 1

·       ความลึกระดับที่ 3 เป็นการไหม้ลึกถึงชั้นเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังทั้งหมดรวมถึงเส้นประสาท แผลที่เกิดขึ้นมีโอกาสติดเชื้ออย่างรุนแรง และมักจะหายยาก

วิธีการปฐมพยาบาล

                  เมื่อพบผู้มีแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ควรปฏิบัติตามวิธีปฐมพยาบาลก่อนจะนำส่งผู้ป่วยไปรักษาตัวที่โรงพยาบาล โดยมีวิธีแตกต่างกันไปตามระดับความรุนแรงดังนี้

·       ความลึกระดับที่ 1 เริ่มต้นจากการทำให้ผิวหนังที่โดนความร้อนเย็นลง โดยใช้น้ำเย็นประคบแผลอย่างน้อย 20 นาที หรือจนอาการปวดแสบปวดร้อนลดลง จากนั้นปิดแผลด้วยผ้ากอซหรือผ้าสะอาด หากพบว่ามีตุ่มใส ควรเดินทางไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาต่อไป

·       ความลึกระดับที่ 2 มีขั้นตอนการปฐมพยาบาลเหมือนกับระดับที่ 1 แต่หากบาดแผลมีขนาดประมาณ 10-15 ฝ่ามือ ควรนำผู้บาดเจ็บส่งโรงพยาบาลทันที สิ่งที่ทำได้ระหว่างรอรถพยาบาล คือถอดหรือตัดเสื้อผ้าในบริเวณที่เกิดบาดแผลออก หากใส่เครื่องประดับอยู่ ให้ถอดออกทั้งหมด และพยายามยกส่วนที่เกิดบาดแผลให้อยู่สูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อให้เลือดกลับสู่หัวใจได้สะดวกไม่กองอยู่ตรงบาดแผล

ความลึกระดับที่ 3 ให้นำผู้บาดเจ็บส่งโรงพยาบาลให้เร็วที่สุด ในกรณีบาดแผลมีขนาดใหญ่มากกว่า 10-15 ฝ่ามือ แนะนำให้ทำการปฐมพยาบาลเช่นเดียวกับความลึกระดับที่ 1 และ 2 ก่อน

วิธีการรักษา

                  สำหรับการรักษาเบื้องต้นที่สามารถทำได้เองคือการทำความสะอาดแผลด้วยน้ำเปล่า ในกรณีที่แผลสกปรกมาก อาจใช้สบู่อ่อนทำความสะอาด ก่อนจะใช้น้ำอุณหภูมิห้องแช่แผลหรือปล่อยให้น้ำไหลผ่านอย่างน้อย 5 นาที แต่ไม่ควรเกิน 20 นาที จากนั้นทำการปิดแผลและนำผู้บาดเจ็บส่งโรงพยาบาล

                  ส่วนการรักษาที่โรงพยาบาล แพทย์จะเริ่มต้นด้วยการทำความสะอาดแผลอีกครั้ง แล้วประเมินความลึกและความกว้างของแผล หากมีเนื้อตายจะทำการตัดออก จากนั้นจะปิดแผล โดยจะเลือกใช้ครีมหรือขี้ผึ้งทาแผล หรือใช้วัสดุปิดแผลที่เหมาะสม และจะมีการทำความสะอาดและประเมินบาดแผลเพิ่มเติมทุก 1-4 วัน แล้วแต่สภาพของแผล ขณะเดียวกันผู้บาดเจ็บอาจได้รับยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวดตามความจำเป็น กรณีแผลไม่ลึกจะหายได้ในเวลา 1-3 สัปดาห์ ส่วนแผลลึกมักจะต้องตัดเอาหนังของผู้บาดเจ็บเองมาปิด ซึ่งจะทำให้แผลหายได้เร็วขึ้น

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

                  ภาวะแทรกซ้อนจากการเกิดบาดแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวกที่มีโอกาสเกิดใน 2-3 วันแรกคือภาวะขาดน้ำและช็อก รวมถึงการติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้นในช่วง 2 วันแรกจนถึง 1 สัปดาห์ โดยเฉพาะบาดแผลที่มีขนาดกว้างจะมีโอกาสติดเชื้อสูง เพราะรักษาความสะอาดได้ไม่ดีพอ ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการให้แผลไปโดนฝุ่นหรือเล่นกับสัตว์เลี้ยง ทางที่ดีคือการระมัดระวังหรือป้องกันไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ โดยเฉพาะเด็กเล็กที่จะได้รับผลกระทบจากการเกิดบาดแผลมากกว่าผู้ใหญ่หลายเท่า 

แม้อุบัติเหตุจะเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา แต่ถ้าหากเรารู้จักวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น ก็จะช่วยให้เราสามารถรับมือกับเหตุการณ์นั้นได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย สำหรับลูกค้ากรุงไทย-แอกซ่าประกันชีวิต ที่สนใจในการดูแลสุขภาพสามารถอ่านบทความด้านสุขภาพอื่น ๆ ได้ที่ https://www.krungthai-axa.co.th/th/health-advisories

แหล่งที่มาของข้อมูล

·       โรงพยาบาลกรุงเทพ
https://www.bangkokhospital.com/content/burns

·       คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=832

·       เว็บไซต์พบแพทย์
https://bit.ly/3S3oyHy

·       โรงพยาบาลมิชชั่น
https://bit.ly/3bJLuvf