เชื่อว่าในปัจจุบัน ทุกคนคงคุ้นเคยกับที่ตรวจ ATK เป็นอย่างดี เนื่องจากต้องใช้ในการตรวจเชื้อไวรัสโคโรน่า (COVID-19) เพื่อคัดกรองโรคเบื้องต้นได้อย่างรวดเร็ว ต่อมาได้มีการพัฒนาชุดตรวจ ATK ที่สามารถใช้ตรวจคัดกรองโรคใกล้เคียงที่มีอาการคล้ายคลึงกัน เช่น ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A และ B รวมถึงตรวจ RSV (Respiratory Syncytial Virus) ได้ด้วย ซึ่งถือว่าเป็นนวัตกรรมที่มีบทบาทสำคัญในการคัดกรองโรค วันนี้เราจะพามาทำความรู้จักกับที่ตรวจ ATK แบบต่าง ๆ กัน
ที่ตรวจ ATK คืออะไร
ATK หรือ Antigen Test Kit เป็นชุดตรวจที่ตรวจหาแอนติเจนหรือโปรตีนชนิด Nucleocapsid หรือ N-protein ของเชื้อไวรัส โดย ATK ที่เรารู้จักกันดีนั้น เป็น ATK สำหรับใช้ในการหาเชื้อไวรัสโคโรน่า (COVID-19) ซึ่งสามารถตรวจและหาเชื้อได้เองง่าย ๆ เพียง Swab เก็บตัวอย่างสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจส่วนบนอย่างจมูก กระพุ้งแก้ม ลำคอ น้ำลาย ซึ่งการตรวจ ATK จะเป็นเพียงการตรวจเบื้องต้นเท่านั้น หากต้องการผลตรวจที่แม่นยำขึ้น ควรทำการตรวจในรูปแบบ RT – PCR (Real Time PCR) เพราะเป็นการตรวจที่นำไปตรวจเชื้อในห้องปฏิบัติการ แต่อย่างไรก็ตามการตรวจ RT – PCR ต้องรอผลตรวจเป็นเวลา 24 ชม. คนส่วนใหญ่จึงมักจะใช้ชุดตรวจ ATK ร่วมกับการกักตัวแทนการตรวจ RT – PCR
ATK สามารถตรวจโรคอะไรได้บ้าง
เนื่องจากไวรัสโคโรน่า (COVID-19) ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A,B ไวรัสทั้ง 3 ชนิดนี้เป็นโรคที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจเหมือนกันและมีอาการคล้ายคลึงกัน เช่น ไอ มีน้ำมูกและเจ็บคอ ทำให้ยากต่อการแยกแยะโรคจากอาการเพียงอย่างเดียว ATK จึงถูกผลิตออกมาหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นตรวจแยก COVID-19 กับไข้หวัดใหญ่ หรือ เป็นชุดตรวจ ATK แบบ 3 in 1 ที่สามารถเกิดได้ทั้ง 3 โรค ซึ่งมีข้อดีคือ สามารถตรวจได้หลายโรค ช่วยให้วินิจฉัยได้ง่ายขึ้นและรวดเร็วผ่านการ Swab เพียงครั้งเดียว
วิธีการอ่านผลทดสอบจาก ATK
แม้ว่าจะมีชุดตรวจ ATK หลายรูปแบบ แต่มีหลักการเดียวกันคือการอ่านเส้นขีดแดง บนชุดตรวจจะมีตัวอักษร T (Test line) และ C (Control line) ที่ใช้สำหรับการตรวจคัดกรอง COVID-19 และ RSV ส่วนในช่องสำหรับตรวจคัดกรองไข้หวัดใหญ่ จะมีตัวอักษร C และ A B เมื่อปฏิบัติตามคู่มืออย่างถูกต้องแล้วจะมีวิธีการอ่านผลดังนี้
· ผลการทดสอบเป็นบวก (พบเชื้อ): เมื่อพบเชื้อไวรัสโคโรน่า (COVID-19) หรือ RSV ผลตรวจจะมีเส้นขึ้นทั้งตัวอักษร T และ C ในแถบของในโรคที่พบเชื้อ ส่วนไข้หวัดใหญ่นั้นหากมีเส้นขึ้นที่ตัวอักษร C และ A แสดงว่าพบเชื้อไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ในทางกลับกัน หากมีเส้นขึ้นที่ตัวอักษร C และ B นั่นแปลว่าตรวจพบเชื้อไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ B
· ผลการทดสอบเป็นลบ (ไม่พบเชื้อ): สำหรับคนไม่ติดเชื้อหรือมีเชื้อน้อย ผลตรวจจะมีเส้นขึ้นที่ตัวอักษร C เท่านั้น
· ผลไม่ชัดเจน: ไม่ปรากฏแถบสี ไม่สามารถแสดงผลได้ แปลว่าชุดตรวจไม่สมบูรณ์ต้องทำการทดสอบใหม่
หรือสามารถดูได้ง่าย ๆ ว่าหากขึ้น 2 ขีดในช่องการตรวจของในแต่ละโรค แสดงว่าติดเชื้อ แม้ว่าขีดที่แสดงผลจะมีความเข้มจางเพียงใด และเมื่อพบว่าตนเองติดเชื้อ ควรแยกตัวออกจากครอบครัว สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลาและตรวจซ้ำด้วยวิธี RT – PCR ที่โรงพยาบาลเพื่อยืนยันผล
เมื่อมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่หรือโควิด เช่น ไอ จาม ไข้ขึ้น การตรวจ ATK ก็เป็นหนึ่งวิธีการตรวจเช็กเบื้องต้น นอกจากนั้นการฉีดวัคซีนก็เป็นอีกหนึ่งช่องทางในการป้องกันโควิดและไข้หวัดใหญ่ได้ สำหรับลูกค้ากรุงไทย-แอกซ่าประกันชีวิต ที่สนใจในการดูแลสุขภาพสามารถอ่านบทความด้านสุขภาพอื่น ๆ ได้ที่ https://www.krungthai-axa.co.th/th/health-advisories
แหล่งที่มาของข้อมูล
· โรงพยาบาลศิครินทร์
· โรงพยาบาลเพชรเวช
· คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
